DIY σύστημα ασφαλείας

[GeorgeVita]

Ολο και πιο τακτικά ακούμε ιστορίες για δυσάρεστες "επισκέψεις" σε χώρους κατοικίας ή εργασίας. Μπορούμε να κάνουμε κάτι να αποτρέψουμε ή έστω να μειώσουμε την πιθανότητα να συμβεί κάτι και σ'εμάς;

Δουλειά του διαρρήκτη είναι να κλέψει και ως σωστός "επαγγελματίας" θα ενημερωθεί για τα συστήματα ασφαλείας, τις συνήθειές μας και θα οργανωθεί επιλέγοντας που, πως και πότε θα κάνει την "επίσκεψή" του.

Συνήθως η δική μας δουλειά δεν είναι η προστασία μας και ο χρόνος που ασχολούμαστε με την οργάνωση της ασφάλειας του χώρου μας δεν συγκρίνεται με το χρόνο του "επαγγελματία" ο οποίος είναι πάντα ένα βήμα μπροστά!

Το σχετικό προβάδισμα του "κακού" μπορούμε να το μειώσουμε ζητώντας βοήθεια από επαγγελματία εγκαταστάτη συστημάτων ασφαλείας ή αν "πιάνουν τα χέρια μας" να φτιάξουμε κάτι μόνοι μας. Σαν forum ηλεκτρονικής τεχνολογίας έχει νόημα να εξετάσουμε την περίπτωση "Σύστημα Ασφαλείας - Κάντο μόνος σου (DIY)".

Σε κάθε περίπτωση πρέπει να σκεφτούμε ότι στο "σύστημα ασφαλείας" εμπεριέχονται οι παρακάτω ενέργειες:

- δεν προκαλώ (όχι πάντα ανοικτά παράθυρα και τιμαλφή σε κοινή θέα)
- αποτρέπω (ας φαίνεται ότι έχουμε λάβει κάποια μέτρα ασφαλείας)
- ασφαλίζω (κλειδώνω, ενεργοποιώ το σύστημα ασφαλείας)
- απομακρύνω (ανάβουν φώτα, χτυπάει η σειρήνα)
- ειδοποιούμαι (σειρήνα, τηλεειδοποίηση)

και πάνω απ' όλα ΖΩ μέσα στο χώρο που θα ασφαλίσω, δηλαδή η ασφάλισή μου δεν πρέπει να μειώσει σημαντικά την ποιότητα της καθημερινότητάς μου! Τι νόημα έχει να φτιάξω ένα φρούριο και να ζω μέσα του σαν στρατιώτης ...

Μερικά θετικά στοιχεία του DIY συστήματος ασφαλείας είναι:
- χαμηλό κόστος
- εχεμύθεια
- δημιουργικότητα

Με την προτροπή "κάντο μόνος σου" δεν εννοώ απαραίτητα να σχεδιάσουμε και να κατασκευάσουμε τα πάντα από την αρχή. Ανάλογα με τις δυνατότητές μας μπορούμε να ξεκινήσουμε από την επιλογή του είδους και του σημείου τοποθέτησης των αισθητηρίων, να αγοράσουμε τα επιμέρους εξαρτήματα, τον πίνακα, μια αυτόνομη σειρήνα και να κάνουμε την εγκατάσταση. Χρειάζεται λίγη ευρηματικότητα στην τοποθέτηση των αισθητηρίων μιας και δεν θα έχουμε την πείρα του εγκαταστάτη αλλά η διαφορετική λύση που θα υιοθετήσουμε ίσως κάνει το σύστημα μη προβλέψιμο άρα πιο ασφαλές.

Παρακάτω σημειώνω μερικές ιδέες και τεχνικά στοιχεία που αφορούν τα συστήματα ασφαλείας και τους διάφορους τρόπους συνδεσμολογίας για γενική βοήθεια, προβληματισμό και συζήτηση στο θέμα.

Συνοπτικά ένα σύστημα ασφαλείας αποτελείται από εξαρτήματα για:

- Αισθητήρια: επαφές, ραντάρ, παγίδες
- Χειρισμός/ενδείξεις: ON/OFF, πληκτρολόγιο, χάρτης/κάτοψη, τηλεχειρισμός
- Απομάκρυνση: σειρήνα, buzzer, φάρος
- Ειδοποίηση: τηλέφωνο, τηλεειδοποίηση
- Αυτονομία ενέργειας: μπαταρίες, UPS, φορτιστής
- Κεντρικός έλεγχος: πίνακας με πλακέτα συνδέσεων και πρόγραμμα διαχείρισης σε μC
- Καλωδίωση: συνδέσεις μεταξύ τμημάτων του συστήματος


Καλωδίωση
Ξεκινώντας από την σύνδεση των επιμέρους τμημάτων του συστήματος ασφαλείας θεωρώ ότι η χρήση καλωδίων υπερτερεί της ασύρματης ζεύξης σε κόστος, ασφάλεια, μηδαμινή συντήρηση και απλό έλεγχο ή αποκατάσταση βλάβης.
DIY=ΚΑΛΩΔΙΟ ή "Τι τα θέλουμε τ'ασύρματα όταν έχουμε τα σύρματα!" [Τάδε έφη CB129]

Τα καλώδια είναι τμήμα του συστήματος και πρέπει να τα επιλέξετε σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή της πλακέτας κεντρικού ελέγχου οπότε αν τη σχεδιάζετε εσείς θα λάβετε υπόψη τα χαρακτηριστικά του καλωδίου σε μεγάλο μήκος (αντίσταση, αυτεπαγωγή, χωρητικότητα) και την προστασία από κοντινές πήγες θορύβου (μοτέρ, DECT, WiFi, διάφορες εκπομπές). Μια χάντρα φερίτη "κόβει" τα περισσότερα σήματα RF.

Πολλοί κατασκευαστές προτείνουν τηλεφωνικό καλώδιο (συνεστραμμένο ζεύγος) ή καλώδιο δικτύου Η/Υ (UTP) ενώ η κλασική μέθοδος είναι θωρακισμένο καλώδιο με 4-10 πολύκλωνους αγωγούς. Υπολογίστε ότι αν τροφοδοτήσετε ενεργό αισθητήριο ή σειρήνα θα περνά ρεύμα 0.5-1Α από τις γραμμές τροφοδοσίας/φόρτισης. Μεγαλύτερες αποστάσεις θέλουν μεγαλύτερο καλώδιο. Χρησιμοποιήστε το κατάλληλο καλώδιο για κάθε αισθητήριο, δηλαδή αν καλύπτεστε με 4 αγωγούς μη χρησιμοποιείται καλώδιο 10 αγωγών!



Ασφαλέστερο και καλαίσθητο είναι το "χωνευτό" καλώδιο. Δώστε μεγάλη προσοχή στις συνδέσεις! Οι περισσότεροι ψευδοσυναγερμοί οφείλονται σε κακή επαφή ή κομμένα καλώδια ακόμη και επάνω στην κλέμμα σύνδεσης! Τα λεπτά πολύκλωνα καλώδια ίσως θέλουν γάνωμα ή φερρούλες (μικρά μεταλλικά σωληνάκια) στην άκρη τους. Αν τοποθετήσετε αντιστάσεις τερματισμού ή διευθυνσιοδότησης (βλέπε παρακάτω) κολλήστε τις στο καλώδιο με κολλητήρι και προστατέψτε τις συνδέσεις από την υγρασία (σιλικόνη ή θερμοσυστελλόμενο με κόλλα).





Αισθητήρια
Στα αισθητήρια συμπεριλαμβάνονται όλα τα εξαρτήματα που θα μας ειδοποιήσουν για την παραβίαση του χώρου και μπορεί να είναι διακόπτες, μαγνητικές επαφές, κρουστικοί/κραδασμικοί αισθητήρες, ραντάρ, φωτοκύτταρα, βαρυτικοί διακόπτες, κλπ. Ολα αυτά τοποθετούνται περιμετρικά και εσωτερικά του χώρου φύλαξης, λειτουργούν ανεξάρτητα ή ομαδοποιούνται σε ζώνες. Πολλές ζώνες δημιουργούν ομάδες οι οποίες ενεργοποιούνται κατά βούληση ανάλογα με τις συνθήκες λ.χ. όλες οι ομάδες ενεργές όταν λείπουν όλοι από το χώρο ή ενεργές μόνο οι περιμετρικές ομάδες όταν είμαστε μέσα στο κτήριο αλλά θέλουμε φύλαξη εξωτερικού χώρου.

Το πιο απλό αισθητήριο είναι ο μηχανικός ή μαγνητικός διακόπτης (ή "επαφή") που μας ενημερώνει ότι άνοιξε μια πόρτα ή ένα παράθυρο. Η συνηθισμένη συνδεσμολογία των αισθητηρίων είναι "σε σειρά με κλειστή επαφή στην ηρεμία". Το κλασσικό σύστημα ελέγχει αν διακόπηκε το κύκλωμα σε ένα κλάδο. Συνήθως ένας κλάδος επαφών είναι και μια ζώνη του συστήματος ασφαλείας.



Ανίχνευση κομμένου/βραχυκυκλωμένου καλωδίου
Για να αναβαθμίσουμε λίγο την διαδικασία ελέγχου μπορούμε να τοποθετήσουμε:
1. παράλληλα σε κάθε επαφή μια αντίσταση (συνήθως 2-4.7ΚΩ)
2. στο πιο απομακρυσμένο αισθητήριο του κλάδου μια αντίσταση τερματισμού σε σειρά (R-EOL συνήθως 1-2.4ΚΩ)
Με αυτό τον τρόπο το σύστημα αντιλαμβάνεται επιπλέον το κόψιμο ή το βραχυκύκλωμα στο καλώδιο του κλάδου.



Ανίχνευση παραβίασης αισθητηρίων (tamper)
Τα ενεργά αισθητήρια (ραντάρ, φωτοκύτταρα, κλπ) οι σειρήνες καθώς και μερικοί σύνθετοι διακόπτες έχουν ενσωματωμένο έναν επιπλέον ελατηριωτό διακόπτη για έλεγχο της παραβίασης του ίδιου του αισθητηρίου/σειρήνας και ονομάζεται επαφή tamper. Αν έχετε μοναδική πρόσβαση στο χώρο και δεν φοβάστε "δολιοφθορές" (δηλαδή να πάει κάποιος να χαλάσει το αισθητήριο όταν δεν είναι ενεργό το σύστημα ασφαλείας) μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το tamper σαν απλό διακόπτη σε σειρά με το υπόλοιπο κύκλωμα του κλάδου.



24ωρη ζώνη tamper
Αν υπάρχει πιθανότητα να "επέμβουν" και να αλλοιώσουν τον τρόπο λειτουργίας των αισθητηρίων, καλύτερα όλα τα tamper να μπουν σε σειρά υλοποιώντας μια ζώνη που θα ελέγχεται σε 24ωρη βάση (δηλαδή θα σημάνει κάποιο είδος συναγερμού όταν παραβιαστεί οποιοδήποτε αισθητήριο).

Διευθυνσιοδότηση αισθητηρίων και tamper
Επιπλέον αναβάθμιση είναι να τοποθετήσουμε διαφορετικές τιμές αντιστάσεων ακριβείας παράλληλα σε κάθε επαφή έτσι ώστε η αντίσταση του κλάδου να μεταβάλλεται διακριτά και συγκεκριμένα στο άνοιγμα κάθε διακόπτη (διευθυνσιοδότηση αισθητηρίων). Με το κατάλληλο κύκλωμα στην πλακέτα κεντρικού ελέγχου θα ξέρετε ακριβώς πια επαφή ή tamper έχει ενεργοποιηθεί! Ενα καλό σύστημα τηλεχειρισμού ή τηλεειδοποίησης θα μπορεί να σας ενημερώσει για το τι ακριβώς συνέβει.



Αποφυγή ψευδοσυναγερμών
Κατά την τοποθέτηση των αισθητηρίων είναι εξίσου σημαντικό να "πιάνουν" μόνο την παραβίαση και να μη δίνουν ψευδοσυναγερμούς! Ελέγξτε ότι οι τυχόν κραδασμοί στις πόρτες δεν ενεργοποιούν την επαφή. Θερμά/ψυχρά ρεύματα αέρα, κινούμενες βαριές κουρτίνες ή απότομο ηλιακό φως ίσως ενεργοποιούν/τυφλώνουν τα ραντάρ.

Συνεχίζεται ...