σχεδιο λαμπατου ενισχυτη & αποριες

[aris285]

Οκ παμε να το παρουμε απο την αρχη. ας δουμε τι λεει ο κατασκευαστης της ecc83 με βαση τα δικα μας δεδομενα.

Χωρίς τίτλο.jpg

εμεις ειμαστε στην κοκκινη περιοχη περιπου. Αρα εχουμε 0.86mA ρευμα ανοδου και 26ν out. οσο δηλαδη και η πολωση της el34 που σημενει οτι το εχουμε με μιση ecc83. τωρα εμεις θα βαλουμε και μια buber για 2ο σταδιο σε λειτουργεια cathode folower για να εχει μικρη ενισχυση και να μην μας παραμορφώνει το σημα. Βαση του νομου του Ohm εχουμε 350ν-250ν=100 και 100ν/0,00086A Χ 2 = 58ΚΩ αρα η 15Κ αντισταση πρεπει να γινει 56Κ που ειναι πιο κοντα, ή 47ΚΩ και να παμε κοντα στην διπλα στηλη οπου εχει και λιγοτερη παραμορφωση.
Και η αντισταση καθοδου στο 2ο σταδιο πρεπει να γινει 100ΚΩ.

Αυτα ειναι θεωρητικά και στην πραξη θα αποκλινουν αρα πρεπει να πειραματιστεις και λιγο οπως εκανα και εγω. καλητερα να παρουμε και αλες γνωμες η αλιως βαλε ecc81 που ειναι σηγουρο το σχεδιο.

[VaselPi]

Κωνσταντίνε (dinos.liaskos), στα χρήσιμα που σου έχουν πει, πρόσθεσε και μερικά ακόμη.
Σωστό είναι, τους υπολογισμούς να τους αρχίζουμε με τα datasheets των δύο λυχνιών.

1. ECC83: U_a = 250 V, I_a = 1,2 mA, S = 1,6 mA/V, U_g = -2 V, R_i = 62,5 kΩ, μ = 100

2. EL84: U_a = 250 V, I_a = 48 mA, I_g2 = 5,5 mA, S = 11,3 mA/V, U_g = -7,3 V, R_i = 40 kΩ. R_a = 5,2 kΩ. P_{max = 12 W.}

1. Πρωτίστως όμως, αρχίζουμε από τον μετασχηματιστή και τη λυχνία εξόδου, που κυρίως αυτή ευθύνεται για τις παραμορφώσεις και την ποιότητα του ήχου. Προσέχουμε, ότι στη κλάση λειτουργίας Α₁, προκειμένου η έξοδος της λυχνίας να αξιοποιείται αποτελεσματικά και με μικρές παραμορφώσεις, συνιστάται η ανοδική αντίσταση να είναι 5,2 kΩ.
Επομένως στους υπολογισμούς, θα θεωρούμε (νοητά) ότι τα 8 Ω του ηχείου "μεταφέρονται" στο πρωτεύον του μετασχηματιστή ως 5000 Ω [8x(n₁/n₂)² = 5000].
Ακόμη, καθώς το γινόμενο 48mAx250V=12 W, δηλαδή είναι οριακό, επιλέγουμε U_a = 200 V, προκειμένου το γινόμενο 48mAx200V να είναι 9,6 W, που διευκολύνει τη λειτουργία της λυχνίας εξόδου.

2. Στο σημείο αυτό πρέπει να κάνουμε κάποιες επιλογές - για ελάχιστες παραμορφώσεις. Έτσι, επιλέγουμε το μέγιστο πλάτος της εναλλασσόμενης τάσης στην άνοδο να είναι 140 βολτ, εξασφαλίζοντας με την επιλογή αυτή, 60 βολτ, ως ελάχιστη τάση στην άνοδο της λυχνίας. Με τα 140 βολτ, δηλαδή rms 100, τα W που εκλείονται στα 5000 Ω, είναι 100²/5000 = 2 W! Επομένως, όταν η λυχνία λειτουργεί σε κλάση Α₁, τα 20 W στην έξοδο τα ξεχνάμε.

3. Για να είναι η πόλωση -7,3 βολτ, στην κάθοδο βάζουμε την αντίσταση R_k = 135 Ω, αλλά δίχως τον ηλεκτρολυτικό πυκνωτή, δημιουργώντας έτσι μία τοπική αρνητική ανάδραση κατά ρεύμα, 1+SR_k = 2,5, που βελτιώνει τις ποιοτικές επιδόσεις της μονάδας εξόδου.

4. Η ενίσχυση κατά τάση, δίχως την αρνητική ανάδραση, είναι

SR_aR_i/(R_a +R_i)=50

ενώ με την αρνητική ανάδραση από την κάθοδο, η ενίσχυση είναι

50/2,5 = 20

Συνεπώς, για τα 140 βολτ στην άνοδο, στο οδηγό πλέγμα πρέπει να εφαρμόζεται εναλλασσόμενη τάση με πλάτος 7 βολτ, δηλαδή rms 5 V, τα οποία θα δημιουργούνται στην άνοδο της ECC83.

5. Επιλέγουμε το σήμα εισόδου στην ECC83 να είναι 0,1 βολτ! Επομένως, εδώ το σήμα πρέπει να ενισχύεται, κατά τάση, 50 φορές. Με δεδομένο ότι στην ECC83 το μ=100 (μ=SR_i), η ενίσχυση 50 επιτυγχάνεται με Ra=Ri=62,5 kΩ.

6. Για αυτοπόλωση της ECC83 με -1,8 βολτ, στην κάθοδο μπορεί να μπει η R_k = 1,5 kΩ, με παράλληλο πυκνωτή 470 μF, καθότι εδώ το σήμα είναι μικρό, οι παραμορφώσεις μικρές, και επομένως η τοπική αρνητική ανάδραση είναι περιττή.

7. Τέλος, από την EL84 μπορούν να αντληθούν και περισσότερα των 2 βάττ, αλλά σε μεγαλύτερα ανοδικά ρεύματα και τάσεις, δηλαδή σε συνθήκες που για τη λυχνία αυτή είναι οριακές ή πέρα των οριακών.
Βασίλειος.

[dinos.liaskos]

φιλε αρη και βασιλη...ευχαριστω για το θεωρητικο κοματι! πολυ χρησιμο! ολες αυτες οι ερωτησεις που κανω...απλες..(χαζες) αν θελετε ειναι για το
λογο οτι δεν εχω ξαναδουλεψει πανω στο κοματι audio με λυχνιες και φυσικα θελω να κατανοησω τον τροπο που δουλευουν σε πρακτικο κοματι σε
πρωτη φαση και σιγα σιγα να τις μαθαινω! εχω αρχισει να συγκενρωνω υλικα αλλα δεν θα φτιαξω κατι αν δεν το κατανοησω σε ενα ικανοποιοητικο
επιπεδο ωστε γυρνωντας τον ενισχυτη αναποδα και εχοντας το κολητηρι στα χερια να ξερω τι κανω! ισως να μην εθεσα και σωστα αυτο που θελω
να μαθω!!!
θα το ρωτησω διαφορετικα.....! στο παρακατω σχεδιο που βλεπετε...η αρχη ειναι σωστη? θα μπορουσε αντι της 6sn7 να ειχαμε εκει μια ecc83...?
δηλαδη το ανοδικο κυκλωμα ετσι πρεπει να ειναι στην ecc83...θα ηταν σωστο? η μιση ecc83 παιρνει την ταση μεσω μιας αντιστασης...και η αλλη μιση
ecc83 κατευθειαν? το σχεδιο το εφερα προς παραδειγμα..δεν σημαινει πως οι τιμες στις αντιστασεις και στα volt πρεπει να ειναι αυτες απλα αν στεκει
ως θεωρια!

6sn7 preamplifier.png

[aris285]

Η λυχνιες οδηγουνται με την διαφορα τασης μεταξυ καθοδου και grid. Οταν η ταση στο grid ειναι 0ν η λυχνια ειναι σχεδον full αγωγιμη και οσο μειωνεται η ταση τωτε αποκοπτει αρα βαζουμε αντιστασεις στην καθοδο γιανα ανεβει η ταση σε αυτο το σημειο ωστε η ταση στο grid φανομενικα να ειναι αρνητικοτερη απο την καθοδο, αυτο ειναι η πολωση. στο σχεδιο αυτο το πρωτο σταδιο εχει αντισταση π.χ 100κ στη ανοδο που σημενει οτι η ταση στην πανω αντισταση ειναι περιπου 100ν με 1mA ρευμα που τραβαει η λαμπιτσα. αρα το 2ο σταδιο εχει ταση στο grid 100ν λιγοτερη απο την ανοδο και η καθοδος αν εχει και αυτη 100κ τωτε η ταση ειναι θεωρητηκα και αυτη περιπου 100ν λιγοτερα απο την ανοδο αλλα στην πραξη ειναι περισοτερο διοτι η λαμπα σε αυτη την συνδεσμολογια αγει λιγοτερο (κατι που δεν το αναφερουν οι κατασκευαστες στα datasheet) οπωτε παλι ειναι πωλομενη.
ελπιζω να εγινα κατανοητος.

[VaselPi]

Κωνσταντίνε καλημέρα.
Στο ερώτημά σου - για το αν στέκει το κύκλωμα. Στέκει!

Προσωπική μου άποψη: Τα ηλεκτρονικά τα μαθαίνεις με διάβασμα και κολλητήρι, δηλαδή κάνοντας κάποια ηλεκτρονική συσκευή ή διάταξη. Η κάπως μακροσκελής ανάλυση που προηγήθηκε, είναι παράδειγμα εφαρμογής των δυνατοτήτων που σου προσφέρει η λυχνία, αλλά και απαραίτητων υπολογισμών που είναι αδύνατο να αποφύγεις, αν θέλεις να καταλαβαίνεις αυτό που πας να κάνεις.

Η προσέγγιση στην λυχνία εξαρτάται από το τι θέλεις να σου κάνει. Θέλεις να σου ενισχύσει το σήμα 5 φορές - 50 ή 500 φορές. Για 500: μία τρίοδος δεν αρκεί - θέλεις 2. Για 50: μία τρίοδος αρκεί, αλλά σχεδόν οριακά καθώς τα 62,5 κΩ της ανόδου πρέπει να μην μειώνονται με την αντίσταση του πλέγματος της επόμενης μονάδας, η οποία, όμως, δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 600 κΩ.

Και τώρα έρχομαι σε αυτό που σε συμβουλεύει ο Άρης: προκειμένου να μη μ πλεχτούν τα κανάλια- κράτα από μία διπλοτρίοδο σε κάθε κανάλι. Αυτό σημαίνει ότι για ενίσχυση 50, η δεύτερη τρίοδος περισσεύει!

Το ζήτημα είναι ότι η άλλη, που δουλεύει - δουλεύει οριακά! Έτσι, προκειμένου να τη βοηθήσουμε - αξιοποιούμε τη δεύτερη τρίοδο ως ακόλουθος τάσης, όπως στο κύκλωμά σου, η ενίσχυση του οποίου είναι 1 (σωστότερα SR/(1+SR), όπου R=18 kΩ), ο οποίος και τη φάση του σήματος δεν την αναστρέφει, που είναι καλό.
Επίσης, στο κύκλωμα που αναφέρεις, με την άμεση σύνδεση των λυχνιών γλιτώνουμε έναν πυκνωτή και μια αντίσταση, που θα αναγκαζόμασταν να βάζαμε στο πλέγμα της δεύτερης τριόδου. Η αντίσταση της καθόδου της δεύτερης τριόδου-"κουμαντάρει" αυτόματα το ρεύμα της και το κάνει να είναι: τάση ανόδου της πρώτης, δια 18 κΩ. Αν το πηλίκο αυτό δεν είναι 1,2 mA, μειώνουμε τα 18 κΩ, προκειμένου το ρεύμα της δεύτερης τριόδου να γίνει 1,2 mA.

Συνεπώς, αυτό που κερδίζουμε είναι ότι στην έξοδο του ακόλουθου τάσης, δηλαδή στο πλέγμα της λυχνίας εξόδου, μπορούμε να συνδέσουμε ακόμη και 100 κΩ, που δίχως τον ακόλουθο θα αναγκαζόμασταν την αντίσταση αυτή να την κάνουμε 10 -20 φορές πάνω από τα 62,5 κΩ (ή τα 47 κΩ του δικού σου κυκλώματος), δηλαδή 600 - 1200 κΩ, που είναι οριακή για τη λυχνία EL84. Γενικότερα, είναι προτιμότερο να αποφεύγουμε τις οριακές τιμές και ο ακόλουθος τάσης μας βοηθά σε αυτό.

Όπως βλέπεις, ο τύπος της διπλής λυχνίας εξαρτάται μόνο από το αν η μία τρίοδος μπορεί να σου προσφέρει την ενίσχυση 50, δηλαδή η παράμετρος μ (μ = SRί) είναι 100 ή πάνω από 100.
Βασίλειος.

[aris285]

Μπραβο Βασιλη τα ειπες καλητερα απο εμενα.
Mια παρενθεση μονο ο φιλος θελει EL34 τελικη και οχι EL84.

[nick1974]

θα μπορουσε αντι της 6sn7 να ειχαμε εκει μια ecc83...?

οπως γραφει πολυ σωστα κι η ομαδα του aikido / tubecad "θα μπορουσες να βαλεις ακομα και μια κιλοβατικη rf λυχνια ως driver και μια μικρη τριοδο προενισχυσης ως εξοδο, αυτο που παιζει το μεγαλυτερο ρολο ειναι η τοπολογια / σχεδιαση του κυκλωματος κι οχι οι ιδιες οι λυχνιες"
Φυσικα και μπορεις να χρησιμοποιησεις οτι λυχνιες θελεις αλλα πρεπει να υποστηριχτουν απο το υπολοιπο σχεδιο.
Και φυσικα πανω απ ολα σκεψου πρωτα πραγματικα τι πηγες θες να ενισχυσεις. Αν πχ θες να παρεις την εξοδο απο ενα dac η ενα cd, φυσικα και μπορεις να χρησιμοποιησεις ενα διαιρετη στην εισοδο (πχ 1Μ+47κ) και να βαλεις μια ecc83, αλλα ακουγεται ευκολοτερο -το γιατι θα το δεις στην πραξη- το να χρησιμοποιησεις μια ecc81.
Ευκολοτερο οχι βεβαια γιατι θα γλυτωσεις μια αντισταση -που προφανως δε τη γλυτωνεις, απλα θα χει χαμηλοτερη τιμη- αλλα γιατι χρησιμοποιοντας μια λυχνια με χαμηλοτερη απολαβη μπορεις να εισαι πιο "ανετος" στο κατασκευαστικο κομματι.
Απ την αλλη αν φτιαχνεις ενα προενισχυτη για πικαπ τοτε φυσικα η χρηση ecc83 ακουγεται "λογικοτερη" η μαλλον ευκολοτερη για την ακριβεια...
Θεωρητικα θα μπορουσες να χρησιμοποιησεις ακομα και την el84 η ακομα και 211 ως προενισχυτρια και να βαζες 10-15 σταδια σε σειρα -οσα βγαινουν τεσπα... λεμε τωρα- και καποτε θα επερνες την ενισχυση που θες αλλα ενα τετοιο κυκλωμα αφ ενος δε θα εξυπηρετουσε πουθενα και αφ εταιρου εκτος την σχεδιαστικη δυσκολια και πολυπλοκοτητα θα ειχε κι ενα σωρω προβληματα και ως προς το κομματι της υλοποιησης που θα επρεπε να λυσεις.
H 6sn7 εχει κριθει απο διαφορους ως η καλυτερη λυχνια γενικης χρησης, αλλα εχει πολυ χαμηλοτερη απολαβη απο την ecc83, οποτε μιλαμε για διαφορετικο κυκλωμα (ωραιοτατο, 100% υλοποιησιμο αλλα διαφορετικο).
Ολα γινονται φυσικα, και για να μην πελαγωσεις καλυτερα ξεκινα με το τι εξαρτηματα θες -η εχεις ηδη διαθεσιμα- να χρησιμοποιησεις και μετα προχωρας στην αναλογη σχεδιαση.
Αν εννωεις το να παρεις ενα ετοιμο σχεδιο με ecc83 και να βαλεις στη θεση της 6sn7 χωρις να αλλαξεις τιποτε αλλο, θα ειναι ενας διαφορετικος ενισχυτης που ισως λειτουργει καλα -η και καλυτερα- για καποιες πηγες (αν πχ το σχεδιο ηταν για ενισχυτη μικροφωνου κι εσυ θες να το χρησιμοποιησεις για ενα cd) αλλα θα ειναι κατι στην τυχη. Ετσι ειναι προτιμοτερο να ξεκινησεις με βαση το τι λυχνιες θες να χρησιμοποιησεις, κι απο κει και περα κανεις (η βρισκεις τεσπα) και την αναλογη σχεδιαση ωστε να κανεις την υλοποιηση σου με το λιγοτερο κοπο.

[dinos.liaskos]

καλημερα σας και ευχαριστω πολυ ολους για το φροντηστηριο.....! εχω αποκτησει πολυ υπομονη στο βαθος της ζωης μου απο πολλους
παραγοντες! η ηλεκτρονικη ειναι ενα κοματι δημιουργιας κατασκευης και ηρεμιας για πολλους αν θελετε! μετα απο τοσες απαντησειςστο
θεμα εχω αρχισει και αντιλαμβανομαι τι ακριβως παιζει, και γιατι σε καποιο σχεδιο! πως ποιο και γιατι ειναι αυτο εκει η οχι.(μια αντισταση πχ)!
δεν τα εχω εχω κατανοησει ολα πληρως αλλα ειμαι σε καλο δρομο!δεν ειμαι σε φαση να φτιαξω ενα ενισχυτη και μετα να εξαφανιστω απ
την κοινοτητα! ειμαι σε φαση να φτιαξω ενα ενισχυτη γιατι μου αρεσει ο ηχος (μιας και παλιος dj) και μετα κατι αλλο και αλλο και ου το καθε εξης!
να μπορω να παρουσιασω και γω τις δικες μου κατασκευες και να μπορεσω να εξηγησω γιατι ειναι ετσι και οχι καπως αλλιως! η βοηθεια σας ειναι
πραγματικα ανεκτιμητη και εχετε κερδισει το σεβασμο μου! επισεις προτιμω να εχω να ασχοληθω με μια κατασκευη απο το να κατσω να δω στην tv
survivor ας πουμε! (πως αλλαζουν οι καιροι)!
στο θεμα μας...τωρα! εχω καταληξει να κατασκευασω 2 ενυσχητακια το πρωτο που θελω να κανω αν εχετε δει και τα αρχικα σχεδια στο νημα ειναι
ενα με ecc83 & el34 και το δευτερο αργοτερα φυσικα ενα με 6sn7 & el34! ενα σχεδιο που θα δητε παρακατω και ανηκει στον ikaros1978 ειναι ενα απο
αυτα που καλυπτουν αυτο που θελω να φτιαξω...με τη διαφορα οτι το συγκεκριμενο δουλευει ως εξης.....μια ecc83 οδηγει 2 kt88 η el34 ! αυτο που
θελω λοιπον να ρωτησω πανω στο συγκεκριμενο ειναι το εξης...φαινετε οτι στην ecc83 ανοδοι οδηγο και καθοδοι σαν να ειναι γεφυρωμενες! τι θελει
να πει δλδ ο φιλος εδω? οτι οντως ειναι γεφυρωμενα τα πλεγματα...? η οτι σε καθε πλεγμα για το καθε μισο της ecc83 ακολουθουμε το κυκλωμα ως
εχει σχεδιαστει με τις τιμες των υλικων να ειναι αυτες που αναγραφονται χ2 δηλαδη? και αν ειναι ετσι τοτε για να χρησιμοποιησουμε ολοκληρη την λυχνια
για να οδηγησουμε μια el34 πρεπει η ecc83 να οδηγησει τον εαυτο της δλδ η μιση την αλλη μιση και η δευτερη να δωσει την οδηγηση στο πλεγμα της
el34 οπως διχνει το δευτερο σχεδιο που εχω ανεβασει?


kt88 single ended amplifier 001.jpg6B4G-EL34.png

[nick1974]

κ6B4G-EL34.png

κι ελεγα "ποτε θα πεσει το θεμα cascode"? (που ειναι και τα αγαπημενα μου κυκλωματα)

[spirakos]

κι ελεγα "ποτε θα πεσει το θεμα cascode"? (που ειναι και τα αγαπημενα μου κυκλωματα)

Και με τη γραμμικοτητα τι γινεται; Για να γλυτωσεις χωρητικοτητα και να παρεις κερδος αξιζει να ρισκαρεις με παραμορφωση; Why not a CCS loaded instead?
Ισως να ειναι καλο σε εφαρμογες RIAA οπου το πλατος ειναι υπερβολικα μικρο και δεν επηρρεαζεται ιδιαιτερα

Κωνσταντινε αν εχεις ηδη μετ/στη προσαρμογης θα πρεπει απο εκει να ξεκινησεις. Επισης ο,τι σχεδιο και αν διαλεξεις δε θα παιξει καλυτερα απο οσο μπορει ο μετ/στης
Αν δεν εχεις και πρεπει να αγορασεις μην ασχληθεις με SE, δε θα παιξει ποτε καλυτερα απο ενα απλα ισορροπημενο ΡΡ