PDA

Επιστροφή στο Forum : Απαιτήσεις για κατασκευή συσκευής για εμπορική εκμετάλλευση



innovation
15-03-14, 21:07
Καλησπέρα σε όλους.

Θα ήθελα τη βοήθεια σας προκειμένου να βρώ το τι ενεργειες-πιστοποιήσεις-προδιαγραφές-εγκρίσεις κλπ
θα πρέπει να εχει ή να πληρεί ή να περάσει ένα προιόν απο τη σχεδίαση του μέχρι να κοπεί το πρώτο νόμιμο
παραστατικό πώλησης! (εξαιρουμένων των φορολογικών θεμάτων φυσικά)
Διάβασα ήδη τα θεματα του φορουμ για Παραγωγή, εμπορία προϊόντος και πιστοποιήσεις. (http://www.hlektronika.gr/forum/showthread.php?t=71397&page=3) και πιστοποίηση CE (http://www.hlektronika.gr/forum/showthread.php?t=51395&page=7)
τα οποια ομως απο καποιο σημείο και μετα δεν μπορεσα να βγάλω τελικό συμπέρασμα.
Πολύ καλό θέμα και το καινούριο Κοστολόγηση ηλεκτρονικής συσκευής! Βγαίνει τελικά ή όχι, και γιατί? (http://www.hlektronika.gr/forum/showthread.php?t=74872&page=5)
το οποιο βοηθάει πολύ,σε αλλη κατευθυνση βεβαια αλλα στην φαση της σχεδίασης που βρίσκομαι με ανοιξε πολύ τα ματια. (Thanks SRF!)

Σχεδιάζω μια ηλεκτρονική συσκευή βασισμένη σε FPGA η οποία θα περιλαμβάνει και ασύρματη μετάδοση δεδομένων με zigbee.
Θα τροφοδοτείται μόνο απο μπαταρία και δεν εχει σχέση με ιατρικά ή άλλα κρίσιμα μηχανήματα.Είναι μαζικής παραγωγής,
ομως δεν απευθύνεται σε τελικούς χρηστες αλλα σε επιχειρήσεις και βιομηχανία.
Τα διευκρίνίζω αυτά μηπως βοηθούν για οτι αφορά τις απαιτήσεις

Ευχαριστώ εκ των προτέρων

Φιλικά , Γιώργος

Dragonborn
15-03-14, 21:45
Αυτό είναι θέμα που μπορεί να το απαντήσει ειδικός σύμβουλος πιστοποίησης αφού αναλύσει πλήρως την συσκευή και τις επι μέρους πιστοποιήσεις των υποσυστημάτων, π.χ το zigbee μπορεί να είναι ηδη πιστοποιημένο. Γενικά εφαρμόζονται οι οδηγίες νέας προσέγγισης ή new approach directives (http://www.newapproach.org/Directives/DirectiveList.asp), από τις οποίες σε ενδιαφέρουν σίγουρα οι εξής: Low Voltage Directive (2006/95/EC), EMC directive (2004/108/EC) και Radio and telecommunications terminal equipment directive (1999/5/EC). Όμως η διαδικασία πιστοποίσης κυμαίνεται από απλοϊκή (αυτοπιστοποίηση) έως εξαιρετικά περίπλοκη και με πιθανή εμπλοκή Κοινοποιημένου Φορέα Πιστοποίησης (Notified Body) και εργαστηριακές δοκιμές και αυτό δεν μπορεί να απαντηθεί στο forum.

chip
15-03-14, 22:16
με πρόσφατο νόμο 2013 (απ οτι θυμάμαι) και εφόσον τον κατανόησα σωστα..... δεν μπορεί στις ηλεκτρονικές συσκευές να γίνεται αυτοπιστοποίηση χωρίς να έχουν γίνει μετρήσεις από κοινοποιημένο φορέα πιστοποίησης...

Dragonborn
15-03-14, 22:36
Εξαρτάται από πολλές λεπτομέρειες αν μπορεί να γίνει αυτοπιστοποίηση ή όχι. Επίσης οι δοκιμές γίνονται σε διαπιστευμένο εργαστήριο, όχι σε κοινοποιημένο φορέα πιστοποίησης, αν και μερικοί (π.χ. ΕΛΚΕΠΗΥ) συνδυάζουν και τα δυο. Γενικά υπάρχουν πολλές λεπτομέρειες και ψιλά γράμματα. Οι "νόμοι" είναι απλώς κακές μεταφράσεις όσων αναφέρονται στο site που παρέπεμψα παραπάνω, καλύτερα να αρχίσεις ψάξιμο από εκεί (κατά προτίμηση στο αγγλικό κείμενο) παρά από τα ΦΕΚ.

chip
16-03-14, 00:58
στο νέο νόμο αν θυμάμαι καλά λέει οτι πρέπει να γίνεται σε κοινοποιημένο φορέα πιστοποίησης και αυτό είναι το βασικότερο που αλλάζει σε σχέση με τον προηγούμενο νόμο.... !
Θα ψάξω να βρώ το ΦΕΚ....

SRF
16-03-14, 03:24
στο νέο νόμο αν θυμάμαι καλά λέει οτι πρέπει να γίνεται σε κοινοποιημένο φορέα πιστοποίησης και αυτό είναι το βασικότερο που αλλάζει σε σχέση με τον προηγούμενο νόμο.... !
Θα ψάξω να βρώ το ΦΕΚ....

Ναι αν μπορείς θα είναι ενδιαφέρον γιατί μέχρι προ 2-3 μηνών τουλάχιστον από ΕΕ δεν υπήρξε τέτοια αλλαγή! Η "αυτοδήλωση" ισχύει στις βασικές οδηγίες... ενώ απλά προστέθηκαν νεες ειδικές κατηγορίες που ΔΕΝ είναι αρκετή!

chip
16-03-14, 11:17
αν όντως έχω δεί τέτοιο ΦΕΚ θα το έχω στο PC του αδερφού μου... και θα το δω αυριο....

Dragonborn
16-03-14, 11:44
στο νέο νόμο αν θυμάμαι καλά λέει οτι πρέπει να γίνεται σε κοινοποιημένο φορέα πιστοποίησης Ο κοινοποιημένος φορέας πιστοποίσης (notified body) είναι αυτός που θα κάνει review όλες τις πληροφορίες, μετρήσεις κλπ και θα σου δώσει το OK να βάλεις το σήμα, επίσης θα επιτηρεί την παραγωγή σου. Μετρήσεις γίνονται σε διαπιστευμένα εργαστήρια, επιθεωρήσεις σε διαπιστευμένους φορείς ελέγχου. Φυσικά μπορεί ένας φορέας πιστοποίησης να έχει και κάποιες από τις άλλες δυο δραστηριότητες, όπως αυτός που ανέφερα παραπάνω. Αν δεν τις έχει τότε τις αναθέτει υπεργολαβικά. Είναι δύσκολο να περιγραφούν με ακρίβεια και απλότητα ταυτόχρονα όλα αυτά τα θέματα σε ένα forum.

chip
16-03-14, 13:00
ίσως να μην τα έχω καταλάβει και σωστά... πιστεύω οτι θα έχω το ΦΕΚ να δούμε τι ακριβώς έγραφε....

Dragonborn
16-03-14, 13:35
Τα ΦΕΚ που εισάγουν τις Οδηγίες Νέας Προσέγγισης δεν διευκρινίζουν επαρκώς όλα τα σημεία. Πολλές από τις γενικές γνώσεις που χρειάζονται για να κατανοήσει κανείς την διαδικασία της πιστοποίησης υπάρχουν στα πρότυπα της σειράς ISO/IEC 17000 (ISO/CASCO) και ιδίως στα ISO/IEC 17020, ISO/IEC 17025 και ISO/IEC 17065 (ή EN 45011) και στον κανονισμό 765/2008. Άλλες σημαντικές πληροφορίες είναι διάσπαρτες σε δημοσιεύσεις των IAF, ILAC, European Accreditation και ΕΣΥΔ. Και φυσικά χρειάζεται πρόσβαση στα πρότυπα από τις σειρές IEC/EN 60000 και EN 50000 που αφορούν ειδικά το συγκεκριμένο προϊόν. Επομένως είναι δουλειά για σύμβουλο, εκτός και αν σε καθοδηγήσει άτυπα ο ίδιος ο κοινοποιημένος φορέας.

innovation
17-03-14, 00:36
Σας ευχαριστώ για τις απαντήσεις σας , εχω πολύ ψάξιμο να κάνω! Αυριο θα κανώ και ενα ερώτητα στο Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο της περιοχής μου.
Εντωμεταξύ μελετησα το site της εταιρίας prisma electronics και συγκεκριμένα την υποσελίδα των προιόντων prismasense http://www.prismaelectronics.eu/site/index.php?option=com_content&view=article&id=226&Itemid=652&lang=en το οποιο προιον είναι της ίδιας αρχιτεκτονικής με αυτο που σχεδιάζω (μCPU και zigbee) αλλα δεν βρήκα τίποτα που να αναφέρει για εγκρίσεις ,πιστοποιήσεις και τα λοιπά. Ομως ολα τα προιόντα είναι σε μορφή πλακέτας και οχι τελικο προιον σε κουτί το οποίο αποτελεί πρόσθετο (accessory). Μήπως τελικά μια τέτοια λυση μας λύνει τα χέρια;

Και κατι ακόμα, τελη δεκαετίας 90 δουλευα σε μια εταιρία στην Θεσσαλονίκη και εφτιαχνα internet kiosks , τεχνικά παιχνίδια και φρουτάκια. Παρόλο που ήταν ολοκληρωμένες συσκευές που τις χρησιμοποιού(σα)ν πολλοί χρήστες, και ακολουθούσαμε αυστηρές προδιαγραφές στην κατασκευή , δεν ειδα ποτέ να βαζουμε κανενα ταμπελάκι με τις πιστοποιήσεις οπως επιβάλεται να εχουν πχ τα ψυγεία! Βέβαια εκεί κάναμε απλά συναρμολόγηση και οχι παραγωγή οποτε μαλλον δεν χρειαζόταν; Διορθώστε με αν κάνω λάθος

chip
17-03-14, 00:51
αφού φτιάχνατε τελικό προϊόν προφανώς χρειάζονταν (εκτός και τα πέρνατε όλα έτοιμα πιστοποιήμενα... που και πάλι ένα CE έπρεπε να μπεί και κανονικά έπρεπε και να ελεγχθεί γιατί 5 πλακέτες που περνούν ελέγχους ηλεκτρομαγνητικής συμβατότητας όταν συνεργάζονται μπορεί να δώσουν προϊόν που δεν περνάει τον έλεγχο).... αλλά τότε μάλλον δεν θα ήταν βιόσημο το προιόν οπότε μάλλον επιλέχθηκε η παρανομία από το να κλείσει η επιχείρηση....
υποθέτω γνωρίζεις οτι μία πιστοποίηση κοστίσει από μερικές χιλιάδες ευρώ έως μερικές 10δες χιλιάδες ευρώ....

innovation
17-03-14, 01:27
Καλα υποθέτεις , το κοστολογιο δυστυχώς :cursing: το γνωρίζω! οχι πλήρως αλλα εχω μια καλη εικονα!

katmadas
17-03-14, 10:55
Καλα υποθέτεις , το κοστολογιο δυστυχώς :cursing: το γνωρίζω! οχι πλήρως αλλα εχω μια καλη εικονα!

Καλημερα πειτε ρε παιδια το κοστολογιο τι παιζει?

chip
17-03-14, 13:57
με πρόσφατο νόμο 2013 (απ οτι θυμάμαι) και εφόσον τον κατανόησα σωστα..... δεν μπορεί στις ηλεκτρονικές συσκευές να γίνεται αυτοπιστοποίηση χωρίς να έχουν γίνει μετρήσεις από κοινοποιημένο φορέα πιστοποίησης...

Όσο και αν έψαξα δεν βρήκα τα ΦΕΚ που είχα κατεβάσει για το CE (προφανώς τα έσβησα και στη συνέχεια υπερχείλισε ο κάδος ανακύκλωσης).... όμως όσο και αν έψαξα στη νομοθεσία όλα δείχνουν ότι ο τελευταίος νόμος είναι η ΚΥΑ50268 που σαφώς επιτρέπει τον αυτοέλεγχο... κατά συνέπεια ο πρώτος που ισχυρισμός είναι ΑΒΑΣΙΜΩΣ και ΖΗΤΩ ΣΥΓΝΩΜΗ για την αναστάτωση....!!!:oops:

innovation
21-03-14, 21:09
Το απόλυτο χάος ...
Επιμελητήριο -> δεν υπαγεται στην δική μας αρμοδιότητα παρτε στο τμημα εμπορίου...
Τμήμα εμπορίου νομαρχίας -> δεν ειμαστε εμεις αρμόδιοι παρτε στο βιομηχανίας...
Βιομηχανίας -> to be continued...

Πάντως απο οσο εχω παρατηρήσει σε κατασκευές επαγγελματιών ηλεκτρονικών που φτιάχνουν custom εφαρμογές για βιομηχανία και επιχειρήσεις δεν παίζει καμια πιστοποποίηση! Τουλάχιστον σε
οτι εχω δει μεχρι τώρα προσωπικά. Αν καποιος γνωρίζει παραπάνω των παρακαλώ να μας ενημερώσει.

@katmadas το κοστολόγιο που αναφέραμε αφορά πιστοποιήσεις σε ειδικά εργαστήρια με κόστη οπως αναφέρθηκε σε αρκετα χιλιάρικα, ακριβή ποσά δεν ξέρω να σου πώ απλά ανάφερα οτι αντιλαμβάνομαι την τάξη μεγέθους των εξόδων αυτών.

chip
22-03-14, 00:41
και τα βιομηχανικά μηχανήματα απαιτούν πιστοποίηση.

ggr
22-03-14, 16:57
Το απόλυτο χάος ...
Επιμελητήριο -> δεν υπαγεται στην δική μας αρμοδιότητα παρτε στο τμημα εμπορίου...
Τμήμα εμπορίου νομαρχίας -> δεν ειμαστε εμεις αρμόδιοι παρτε στο βιομηχανίας...
Βιομηχανίας -> to be continued...

Πάντως απο οσο εχω παρατηρήσει σε κατασκευές επαγγελματιών ηλεκτρονικών που φτιάχνουν custom εφαρμογές για βιομηχανία και επιχειρήσεις δεν παίζει καμια πιστοποποίηση! Τουλάχιστον σε
οτι εχω δει μεχρι τώρα προσωπικά. Αν καποιος γνωρίζει παραπάνω των παρακαλώ να μας ενημερώσει.

@katmadas το κοστολόγιο που αναφέραμε αφορά πιστοποιήσεις σε ειδικά εργαστήρια με κόστη οπως αναφέρθηκε σε αρκετα χιλιάρικα, ακριβή ποσά δεν ξέρω να σου πώ απλά ανάφερα οτι αντιλαμβάνομαι την τάξη μεγέθους των εξόδων αυτών.

Να λοιπον ενας απο τους κυριους λογους που δεν παραγουμε τιποτα.
Σε ολη μου την ζωη ακουγα περι παταξης της γραφειοκρατιας , στην καθημερινοτητα μου ομως συνανταω ακριβως το αντιθετο. Σταματανε να ζητανε ενα δικαιολογητικο, αλλα ζητανε 2 καινουρια σε σημειο που δεν ξερουν και οι ιδιοι τι θελουν.
Ποτε μου δεν καταλαβα τελικα εαν οι εκαστοτε νομοθετες η αυτοι που βγαζουν τις εγκυκλιους τι ρολο βαρανε.
Ειναι τοσο μ....ες? κανουν τους μ....ες? ειναι σαδιστες? μηπως τελικα ειμαστε ολοι εμεις οι μ.... που τους ανεχομαστε τοσα χρονια ? τι να πω...

chip
22-03-14, 19:00
απλά είναι άχρηστοι και όταν θέλουν να εξασφαλίσουν οτι θα εφαρμοστεί ένας νόμος φροντίζουν να βάλουν ασφαλιστικές δεικλείδες που θα εξασφαλίσουν οτι πράγματι θα εφαρμοστεί και το κάνουν αδιαφορόντας αν η ζημιά που γίνεται από την επιβολή των ελέγχων είναι ποιο μεγάλη από τη ζημιά που θα προκαλούσε κάποια παραβατικότητα!
Επίσης έχει να κάνει και με αυτό που λέει το τραγούδι... "όλη μου τη ζωή μου μάθανε....να βρίσκω μια λύση στο ποδάρι"

ggr
22-03-14, 19:28
Eκει ειναι ολο το θεμα..... νομοι υπαρχουν, αλλα ειναι τοσο αθλιοι γι αυτο κι ολας δεν εφαρμοζονται.
Χαρακτηριστικο παραδειγμα (το οποιο πολλες φορες παρουσιαζε σε εκπομπες σχετικα με το αυτοκινητο,γνωστης του θεματος) τα ορια ταχυτητας στους δρομους ,τα οποια σε μερικα σημεια ειναι γελοια, οποτε θες δε θες τα αγνοεις, αυτο ομως σου περναει στο υποσυνειδητο οποτε πολλες φορες ακομα και αν ενας νομος ειναι σωστος, θα τον παραβιασεις.
Αυτο ειναι το προβλημα της Ελλαδας.

Panoss
22-03-14, 23:02
Να λοιπον ενας απο τους κυριους λογους που δεν παραγουμε τιποτα.
Σε ολη μου την ζωη ακουγα περι παταξης της γραφειοκρατιας , στην καθημερινοτητα μου ομως συνανταω ακριβως το αντιθετο. Σταματανε να ζητανε ενα δικαιολογητικο, αλλα ζητανε 2 καινουρια σε σημειο που δεν ξερουν και οι ιδιοι τι θελουν.
Ποτε μου δεν καταλαβα τελικα εαν οι εκαστοτε νομοθετες η αυτοι που βγαζουν τις εγκυκλιους τι ρολο βαρανε.
Ειναι τοσο μ....ες? κανουν τους μ....ες? ειναι σαδιστες? μηπως τελικα ειμαστε ολοι εμεις οι μ.... που τους ανεχομαστε τοσα χρονια ? τι να πω...
Ο νομοθέτης και ο εφαρμοστής (ο υπάλληλος) θα εισπράξουν το μισθό τους, παράξεις δεν παράξεις.
Άρα, γιατί να σε βοηθήσουν να παράξεις;

innovation
23-03-14, 12:59
Μα δε θέλουμε βοήθεια, (και δε μιλαω μονο για μενα) για να παράξουμε,
θέλουμε απλά να ΜΗΝ ΜΑΣ ΒΑΖΟΥΝ ΕΜΠΟΔΙΑ!!

Αγανάκτηση

Νομοι που αυτοαναιρούνται , με διατάξεις και παράθυρακια που σε κανουν να τραβάς τα μαλιά σου !
υπάλληλοι για τους οποίους δεν ισχυει το "ουδείς αναντικατάστατος" και περιμενεις να γυρισει απο την αδεια του για να παρεις μια σφραγίδα που καθονταν στο γραφείο του και μπορούσε ο διπλανός του να την βάλει , αλλα " δεν γίνονται αυτα",
Υπηρεσίες μιας στάσης... σε βαζουν σε μια καλή στάση και στη φοράνε....
Τρελή φορολογία που για την βγάλεις καθαρή πρέπει στον ακάλυπτο της επιχείρησης σου να εκτρέφεις χήνες με χρυσά αυγά
Και χιλια μυρια ακομα που μας τραβάνε χρονια πίσω

Αφήστε μας ήσυχους να Δημιουργήσουμε, να Κατασκευάσουμε, να Αναπτυχθούμε....

Αλλα σε κάποιους προφανώς δεν αρέσει αυτό , δεν εξηγείται αλλιώς!!!

chip
23-03-14, 14:15
Ο νομοθέτης και ο εφαρμοστής (ο υπάλληλος) θα εισπράξουν το μισθό τους, παράξεις δεν παράξεις.
Άρα, γιατί να σε βοηθήσουν να παράξεις;

Το θέμα είναι οτι δεν καταλαβαίνουν οτι τελικά τον μισθό τον εισπράτουν από αυτούς που παράγουν κάτι και κατα συνέπεια οταν δεν υπάρχει παραγωγή δεν υπάρχουν έσοδα για το κράτος και οι μισθοί τους μειώνονται.... Βέβαια την κύρια (σχεδόν την αποκλιστική) ευθήνη την έχει ο νομοθέτης γιατί ο δημόσιος υπάλληλος απλά καλείται να εφαρμόσει το νόμο και την εγγύκλιο που του στέλνουν... και όσο ποιο σωστά κάνει τη δουλειά του (εφαρμόζωντας κατα γράμμα το νόμο) τόσο μεγαλύτερη ζημιά κάνει στην παραγωγή....

Κάπου διάβαζα οτι ο μόνος κλάδος στον οποίο δεν μπόρεσε να βάλει χέρι το δημόσιο είναι η ναυτιλία και γι αυτό μεγαλούργησαν οι έλληνες εφοπλιστές....

innovation
23-03-14, 17:43
Συμφωνώ αλλα νομίζω οτι οι εφοπλιστές πρόλαβαν και μεγάλωσαν πριν το κρατος μας γίνει τερας γραφειοκρατίας και γι'αυτό είχαν-εχουν τη δύναμη να κινήσουν τα νήματα

sigmacom
23-03-14, 18:08
Μα δε θέλουμε βοήθεια, (και δε μιλαω μονο για μενα) για να παράξουμε,
θέλουμε απλά να ΜΗΝ ΜΑΣ ΒΑΖΟΥΝ ΕΜΠΟΔΙΑ!!

Αγανάκτηση

Νομοι που αυτοαναιρούνται , με διατάξεις και παράθυρακια που σε κανουν να τραβάς τα μαλιά σου !
υπάλληλοι για τους οποίους δεν ισχυει το "ουδείς αναντικατάστατος" και περιμενεις να γυρισει απο την αδεια του για να παρεις μια σφραγίδα που καθονταν στο γραφείο του και μπορούσε ο διπλανός του να την βάλει , αλλα " δεν γίνονται αυτα",
Υπηρεσίες μιας στάσης... σε βαζουν σε μια καλή στάση και στη φοράνε....
Τρελή φορολογία που για την βγάλεις καθαρή πρέπει στον ακάλυπτο της επιχείρησης σου να εκτρέφεις χήνες με χρυσά αυγά
Και χιλια μυρια ακομα που μας τραβάνε χρονια πίσω

Αφήστε μας ήσυχους να Δημιουργήσουμε, να Κατασκευάσουμε, να Αναπτυχθούμε....

Αλλα σε κάποιους προφανώς δεν αρέσει αυτό , δεν εξηγείται αλλιώς!!!
Α, γεία σου!... Πες τα - αλλά ποιός ακούει... Αυτά εννοούσα όταν έγραψα σε άλλο (http://www.hlektronika.gr/forum/showthread.php?t=74872)topic...

Χα! Και λίγα λέτε!!!
Αναρωτιέστε αν μπορείτε να ανταγωνιστείτε εμπορικά τον Κινέζο, όταν στην ΚΩΛΟΧΩΡΑ ΤΩΝ ΕΛΕΕΙΝΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΧΑΡΤΟΓΙΑΚΑΔΩΝ ούτε την απαραίτητη άδεια για το εργαστήριο / βιοτεχνία δεν θα καταφέρετε να βγάλετε χωρίς να κάνετε φόνο.

SRF
23-03-14, 18:44
Α, γεία σου!... Πες τα - αλλά ποιός ακούει... Αυτά εννοούσα όταν έγραψα σε άλλο (http://www.hlektronika.gr/forum/showthread.php?t=74872)topic...


Εσύ ακόμα εδώ είσαι??? :wiink:

sigmacom
24-03-14, 02:09
Μια Απρίλη φεύγω... Φαγώθηκες να με διώξεις... :-)

Panoss
24-03-14, 11:58
Μα δε θέλουμε βοήθεια, (και δε μιλαω μονο για μενα) για να παράξουμε,
θέλουμε απλά να ΜΗΝ ΜΑΣ ΒΑΖΟΥΝ ΕΜΠΟΔΙΑ!!
Όμως με τη γραφειοκρατεία που εφηύραν (γιατί από μόνη της δεν φύτρωσε) εξυπηρέτησαν δύο σκοπούς:
1. δικαιολόγησαν την "απασχόληση" πολλών χιλιάδων δημοσίων υπαλλήλων - κομματικών πελατών.
2. μείωσαν την ανταγωνιστικότητα ελληνικών επιχειρήσεων (για την ακρίβεια τις εξόντωσαν) έναντι π.χ γερμανικών ή ολλανδικών.
Η αποβιομηχάνιση και μείωση, ως μηδενισμός, της ελληνικής παραγωγής, δεν έγινε καταλάθος.
Και φυσικά δεν μας φταίνε οι Γερμανοί ή οι Ολλανδοί, αυτοί τη δουλειά τους έκαναν και μάλιστα πολύ καλά.
Οι δικοί μας μας φταίνε που φέρθηκαν προδοτικά, δεν τους αποδίδω απλά αφέλεια. Είμαστε αφελείς αν πιστέψουμε ότι υπήρξαν απλά αφελείς, διεφθαρμένοι ήταν και είναι, αλλά κι εμείς ψυχοπαθείς που τους ψηφίζουμε (και θα ξαναψηφίσουμε το Μάιο).