Ηλεκτρονικά.gr - Σύμβολα ηλεκτρονικών εξαρτημάτων

Παρακάτω θα σας παρουσιάσουμε τα περισσότερα ηλεκτρονικά σύμβολα που θα συναντήσετε σε ηλεκτρονικά σχέδια, την λειτουργία τους καθώς και την αγγλική μετάφρασή τους. Είναι χωρισμένα σε οικογένειες ώστε να είναι πιο εύκολα εντοπίσημα.

Καλώδια και συνδέσεις

Εξάρτημα	Σύμβολο	Λειτουργία
Καλώδιο		Ροή ρεύματος από το ένα κομμάτι του κυκλώματος σε ένα άλλο. en:wire
Καλώδια συνδεδεμένα		Ένας κύκλος συμβολίζει ότι τα καλώδια είναι συνδεδεμένα. en:wires joined
Καλώδια μη συνδεδεμένα		Σε πολύπλοκα σχέδια είναι σημαντική η σχεδίαση ενώσεων ακόμα και αν δεν ενώνονται. Υπάρχουν δύο συμβολισμοί, ό ένας με ένα κύρτωμα και ο άλλος απλά με διασταύρωση χωρίς κύκλο. en:wires not joined

Πηγές ενέργειας

Εξάρτημα	Σύμβολο	Λειτουργία
Πηγή		Η πηγή παρέχει στο κύκλωμα ηλεκτρική ενέργεια. Μία πηγή λανθασμένα αποκαλούμε την μπαταρία, γιατί η μπαταρία αποτελείται από δύο ή περισσότερες πηγές μαζί. en:cell
Μπαταρία		Η μπαταρία παρέχει στο κύκλωμα ηλεκτρική ενέργεια. Η μπαταρία αποτελείται από παραπάνω από μία πηγές. en:battery
Τάση DC		Η τάση DC παρέχει στο κύκλωμα ηλεκτρική ενέργεια. DC = Direct Current, πάντα το ρεύμα ρέει προς μία κατεύθυνση.
Τάση AC		Η τάση ΑC παρέχει στο κύκλωμα ηλεκτρική ενέργεια. AC = Alternating Current, συνεχώς εναλλαγή κατεύθυνσης της ροής του ρεύματος.
Ασφάλεια		Μία ασφάλεια θα "σπάσει" (λιώσει), αν το ρεύμα που την διαπερνά υπερβεί την προκαθορισμένη τιμή της. en:fuse
Μετασχηματιστής		Δύο τυλίγματα από πηνία "ενώνονται" μέσω ενός πυρήνα σιδήρου. Χρησιμοποιούνται για να αυξάνουν ή να μειώνουν τάση AC. Η ενέργεια μεταφέρεται ανάμεσα στα δύο τυλίγματα μέσω μαγνητικού πεδίου στον πυρήνα, γιατί δεν υπάρχει ηλεκτρική επαφή μεταξύ των τυλιγμάτων. en:transformer
Γείωση		Η σύνδεση προς την γη. Σε διάφορα κυκλώματα αναφέρεται ως 0V (μηδέν volts), ενώ σε κάποια άλλα είναι πολύ σημαντική. Συνδέεται σχεδόν πάντα με το (-) της DC πηγής. en:ground

Αντιστάτες

Εξάρτημα	Σύμβολο	Λειτουργία
Αντιστάτης		Ο αντιστάτης περιορίζει την ροή του ρεύματος. Παράδειγμα να περιορίσουμε το ρεύμα που θα περάσει μέσω ενός LED. en:resistor
Ροοστάτης		Αυτός ο τύπος του μεταβλητού αντιστάτη με δύο επαφές (ροοστάτης) χρησιμοποιείται για να ελέγχει το ρεύμα. Παράδειγμα: ρύθμιση φωτεινότητας λάμπας, ρύθμιση ταχύτητας κινητήρα. en:variable resistor (Rheostat)
Ποτενσιόμετρο		Αυτός ο τύπος του μεταβλητού αντιστάτη με τρεις επαφές (ποτενσιόμετρο) χρησιμοποιείται για να ελέγχει την τάση. Παράδειγμα: έλεγχος έντασης ήχου σε ενισχυτή. Χωρίζεται σε γραμμικό (linear) όπου η αντίσταση αυξάνει με σταθερό ρυθμό όσο γυρίζεις τον άξονα και σε λογαριθμικό (logarithmic) όπου η αντίσταση μεταβάλλεται αργά στο ένα άκρο και πολύ γρήγορα στο άλλο. en:variable resistor (Potentiometer)
Τρίμερ		Αυτός ο τύπος του μεταβλητού αντιστάτη έχει μικρό μέγεθος και κόστος και ρυθμίζεται με ένα κατσαβίδι. Είναι σχεδιασμένο ώστε να τοποθετείται και να ρυθμίζεται πάνω στην πλακέτα. en:trimmer

Πυκνωτές

Εξάρτημα	Σύμβολο	Λειτουργία
Πυκνωτής (χωρίς πολικότητα)		Ο πυκνωτής αποθηκεύει ηλεκτρικό φορτίο. Χρησιμοποιείται μαζί με τις αντιστάσεις στα χρονοκυκλώματα αλλά και σαν φίλτρο, κόβωντας τα DC σήματα και επιτρέποντας τα AC. Μπορεί να συνδεθεί με οποιοδήποτε τρόπο στο κύκλωμα. Δεν καταστρέφεται από την θερμότητα εκτός από τον πολυεστερικό και έχει μεγάλη τάση λειτουργίας. en:capacitor unpolarized
Πυκνωτής (με πολικότητα)		Ο πυκνωτής αποθηκεύει ηλεκτρικό φορτίο. Χρησιμοποιείται μαζί με τις αντιστάσεις στα χρονοκυκλώματα αλλά και σαν φίλτρο, κόβωντας τα DC σήματα και επιτρέποντας τα AC. Πρέπει να συνδεθεί με την σωστή πολικότητα στο κύκλωμα (+ και -). Χωρίζεται σε ηλεκτρολυτικό και τανταλίου, η τάση λειτουργίας του είναι χαμηλή και δεν καταστρέφεται από την θερμότητα. en:capacitor polarized
Μεταβλητός πυκνωτής		Ο μεταβλητός πυκνωτής χρησιμοποιείται συνήθως σε ραδιοκυκλώματα για συντονισμό και έχει πολύ μικρή χωρητικότητα (100-500pF). en:variable capacitor
Τρίμερ		Αυτός ο τύπος μεταβλητού πυκνωτή (τρίμερ) είναι μικρός σε μέγεθος και ρυθμίζεται με ένα μικρό πλαστικό κατσαβίδι. Χρησιμοποιείται για τον συντονισμό του ραδιοκυκλώματος και έχει τιμή συνήθως κάτω από 150pF ενώ είναι αδύνατο να έχει χωρητικότητα ίση με μηδέν. Συνήθως χαρακτηρίζεται από την μέγιστη και ελάχιστη τιμή του (2-10pF). en:trimmer capacitor

Δίοδοι

Εξάρτημα	Σύμβολο	Λειτουργία
Δίοδος		Η δίοδος επιτρέπει στο ρεύμα να περάσει προς μία κατεύθυνση, το βέλος του σχήματος δείχνει την φορά του ρεύματος (από την άνοδο στην κάθοδο). en:diode
LED		Mετατροπέας που μετατρέπει την ηλεκτρική ενέργεια σε φωτισμό όταν διαρρέεται από ρεύμα. Έχει την άνοδο (+) στο μακρύ πόδι και την κάθοδο (-) στο κοντό. Υπάρχει στην αγορά σε 5mm και 3mm διάμετρο. en:LED (Light Emitting Diode)
Ζένερ		Η δίοδος ζένερ έχει την ιδιότητα να διατηρεί μια συγκεκριμένη τάση στα άκρα της. Ο κωδικός της συνήθως αρχίζει με BZX ή ΒΖΥ και η τάση είναι τυπωμένη πάνω της. Παράδειγμα: 4V7 σημαίνει 4.7V en:zener diode
Φωτοδίοδος		Ειδική έκδοση διόδου ευαίσθητη στο φως. Αποτελείται από μία επαφή Ρ-Ν που είναι τοποθετημένη μέσα σε διάφανες υλικό. en:photodiode

Τρανζίστορ

Εξάρτημα	Σύμβολο	Λειτουργία
Τρανζίστορ NPN		Το τρανζίστορ κάνει ενίσχυση τάσης και ρεύματος. Αποτελείται από 3 επαφές Ν-Ρ-Ν γερμανίου ή πυριτίου. Οι επαφές του ονομάζονται Βάση (Β), Συλλέκτης (C), Εκπομπός (Ε). en:transistor NPN
Τρανζίστορ PNΡ		Το τρανζίστορ κάνει ενίσχυση τάσης και ρεύματος. Αποτελείται από 3 επαφές Ρ-Ν-P γερμανίου ή πυριτίου. Οι επαφές του ονομάζονται Βάση (Β), Συλλέκτης (C), Εκπομπός (Ε). en:transistor PNP
Φωτοτρανζίστορ		Στο φωτοτρανζίστορ προβλέπεται η δυνατότητα φωτισμού της επαφής βάσης-συλλέκτη. Υπάρχουν κάποια που είναι ευαίσθητα στην υπεριώδη, την υπέρυθο και στις ακτίνες Χ. en:phototransistor

FET

Εξάρτημα	Σύμβολο	Λειτουργία
JFET		JFET καναλιού p. Αποτελείται από μία ένωση PN και έχει τρεις ακροδέκτες, την πύλη (G) αριστερά, την πηγή (S) κάτω και την εκροή (D) πάνω. Στο MOSFET καναλιού n το βελάκι κοιτάει προς τα μέσα. Τα JFET είναι τύπου αραίωσης. en:JFET
MOSFET αραίωσης		MOSFET αραίωσης καναλιού p. Αποτελείται από μία ένωση PN και έχει τρεις ακροδέκτες, την πύλη (G) αριστερά, την πηγή (S) κάτω και την εκροή (D) πάνω. Στο MOSFET καναλιού n το βελάκι κοιτάει προς τα μέσα. en:MOSFET
MOSFET πύκνωσης		MOSFET πύκνωσης καναλιού p. Αποτελείται από μία ένωση PN και έχει τρεις ακροδέκτες, την πύλη (G) αριστερά, την πηγή (S) κάτω και την εκροή (D) πάνω. Στο MOSFET καναλιού n το βελάκι κοιτάει προς τα μέσα. en:MOSFET

Συσκευές εξόδου: Λάμπες, κινητήρες κ.ά.

Εξάρτημα	Σύμβολο	Λειτουργία
Λάμπα (φωτισμού)		Μετατροπέας που μετατρέπει την ηλεκτρική ενέργεια σε φωτισμό. Αυτό το σύμβολο χρησιμοποιείται για μία λάμπα που προσφέρει φωταγωγία. en:lamp (lighting)
Λάμπα (ένδειξης)		Μετατροπέας που μετατρέπει την ηλεκτρική ενέργεια σε φωτισμό. Αυτό το σύμβολο χρησιμοποιείται για μία ενδεικτική λάμπα. en:lamp (indicator)
Heater		Μετατροπέας που μετατρέπει την ηλεκτρική ενέργεια σε θερμότητα.
Μοτέρ (Κινητήρας)		Μετατροπέας που μετατρέπει την ηλεκτρική ενέργεια σε κινητική. en:motor
Κουδούνι		Μετατροπέας που μετατρέπει την ηλεκτρική ενέργεια σε ήχο. en:bell
Buzzer		Μετατροπέας που μετατρέπει την ηλεκτρική ενέργεια σε ήχο. Περιέχει έναν ταλαντωτή που παράγει τον ήχο (400Hz). Το τυπικό ρεύμα λειτουργίας είναι 25mA και επίσης έχουν πολικότητα.

Διακόπτες

Εξάρτημα	Σύμβολο	Λειτουργία
Push-On		Ένας Push-On διακόπτης επιτρέπει στο ρεύμα να περάσει μόνο όταν το κουμπί είναι πατημένο. Χρησιμοποιείται συνήθως στα κουδούνια στις πόρτες. en:push-on switch
Push-Off		Ένας Push-Off διακόπτης είναι "κλειστός" (on), και ανοίγει (off) μόνο όταν το κουμπί πατηθεί. en:push-off switch
On-Off (SPST)		SPST = Single Pole, Single Throw. Ένας Οn-Οff διακόπτης "επιτρέπει" στο ρεύμα να περάσει μόνο όταν είναι κλειστός (on). en:on-off switch
Δύο θέσεων (SPDT)		SPDT = Single Pole, Double Throw. Ένας διακόπτης δύο θέσεων εναλλάσεται και "οδηγεί" το ρεύμα σε μία από τις δύο διαδρομές σύμφωνα με την θέση του. Κάποιοι SPDT διακόπτες έχουν μία κεντρική επαφή και λέγονται 'on-off-on'. en:2-way switch
Διπλός On-Off (DPST)		DPST = Double Pole, Single Throw. ΄Ένας διπλός Οn-Οff διακόπτης είναι δύο απλοί On-Off που ενεργούν μαζί (συμβολίζεται με την διακεκομένη γραμμή. en:dual on-off switch
Αντιστρεφόμενος διακόπτης (DPDT)		DPDT = Double Pole, Double Throw. Μία διπλή έκδοση του SPDT διακόπτη. Κάποιοι έχουν μία μεσαία θέση που δεν συνδέει τίποτα (οff). Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την κίνηση των κινητήρων όπου έχουν δύο κατευθύνσεις. en:reversing switch
Ρελέ		Ένας διακόπτης ηλεκτρικά ελεγχόμενος. Το ρεύμα "περνάει" από το πηνίο και δημιουργεί ένα μαγνητικό πεδίο που έλκει έναν μοχλό και αλλάζει επαφή στον διακόπτη. NO=Normally Open, COM=Common, NC=Normally Closed en:relay

Όργανα ήχου

Εξάρτημα	Σύμβολο	Λειτουργία
Μικρόφωνο		Μετατροπέας που μετατρέπει ηχητικά κύματα σε ηλεκτρικό ρεύμα. Ανάλογα με τον τρόπο κατασκευής τους διακρίνονται σε μικρόφωνα άνθρακα, πυκνωτή, κρυσταλλικά κ.ά. en:microphone
Ακουστικά		Μετατροπέας που μετατρέπει το διερχόμενο από αυτό ρεύμα σε ήχο αλλά είναι πολύ μικρό σε σχέση με τα ηχεία και προορίζεται για ένα χρήστη. en:earphone
Μεγάφωvo		Μετατροπέας που μετατρέπει το διερχόμενο από αυτό ρεύμα σε ήχο, ο οποίος έχει μορφή ανάλογη με το ηλεκτρικό ρεύμα που τον προκάλεσε. Προορίζεται για πολυακρόαση. en:loudspeaker
Ενισχυτής (γενικό σύμβολο)		Ενισχυτής με μία είσοδο. Ουσιαστικά είναι σύμβολο από μπλοκ διάγραμμα γιατί συμβολίζει ένα ολόκληρο κύκλωμα παρά ένα εξάρτημα. en:amplifier

Όργανα μέτρησης

Εξάρτημα	Σύμβολο	Λειτουργία
Βολτόμετρο		Το βολτόμετρο χρησιμοποιείται για να μετράει τάση (V) ή πιο σωστά διαφορά τάσης. Συνδέεται παράλληλα και έχει πολύ μεγάλη εσωτερική αντίσταση. en:voltometer
Αμπερόμετρο		Το αμπερόμετρο χρησιμοποιείται για να μετράει ρεύμα (Α). Συνδέεται σε σειρά στο κύκλωμα και έχει πολύ μικρή εσωτερική αντίσταση. en:ammeter
Γαλβανόμετρο		Το γαλβανόμετρο είναι ένα πολύ ευαίσθητο όργανο και χρησιμοποιείται για να μετράει "μικρά" ρεύματα κάτω από 1mA. en:galvanometer
Ωμόμετρο		Το ωμόμετρο χρησιμοποιείται για να μετράει αντίσταση (Ω) και σπάνια κυκλοφορεί σαν ξεχωριστό όργανο γιατί περιλαμβάνεται σχεδόν σε όλα τα πολύμετρα. en:ohmmeter
Παλμογράφος		Ο παλμογράφος χρησιμοποιείται για να προβάλει γραφικά την μορφή ηλεκτρικών σημάτων καθώς επίσης μετράει την τάση και την περίοδο τους. Είναι δηλαδή σαν ένα βολτόμετρο με την ιδιότητα να μετράει την τάση σε συνάρτηση με τον χρόνο. en:oscilloscope

Αισθητήρες

Εξάρτημα	Σύμβολο	Λειτουργία
LDR		Μετατροπέας που μετατρέπει την φωτεινότητα σε αντίσταση. Η αντίστασή του ελαττώνεται όσο ο φωτισμός που προσπίπτει πάνω του γίνεται πιο έντονος. Τυπικές τιμές: σκοτάδι (1ΜΩ) και έντονο φως (100Ω). en:LDR (Light Dependent Resistor)
Θερμίστορ		Μετατροπέας που μετατρέπει την θερμοκρασία (θερμότητα) σε αντίσταση. Χωρίζεται σε PTC (αυξάνεται η αντίσταση ανάλογα με την θερμοκρασία) και ΝΤC (μειώνεται η αντίσταση όσο αυξάνεται η θερμοκρασία). en:thermistor

Διάφορα

Εξάρτημα	Σύμβολο	Λειτουργία
Κεραία		Η κεραία είναι διάταξη από αγωγούς η οποία μετατρέπει την ηλεκτρική ενέργεια σε ηλεκτρομαγνητικό κύμα κατά την εκπομπή, ενώ στην λήψη το ηλεκτρομαγνητικό κύμα μετατρέπεται σε ηλεκτρική ενέργεια. en:antenna
Πηνίο		Πηνίο είναι ένα τύλιγμα καλωδίου που δημιουργεί μαγνητικό πεδίο όταν περάσει από μέσα του ρεύμα. Μπορεί να έχει πυρήνα από αέρα, σίδερο ή φερίτη. Η ηλεκτρική ιδιότητα του λέγεται "αυτεπαγωγή" και η μονάδα μέτρησης της αυτεπαγωγής είναι το henry(H). Χρησιμοποιούνται για συντονισμό κυκλωμάτων και για αποκοπή σημάτων AC υψηλών συχνοτήτων (chokes). en:coil
Θυρίστορ		Το θυρίστορ αποτελείται από τέσσερα στρώματα πυριτίου PNPN και τρία ηλεκτρόδια, την άνοδο (Α) κάθοδο (Κ) και πύλη (G). Όταν η πύλη σκανδαλιστεί από έναν παλμό μετάγεται από την κατάσταση μη-αγωγής στην κατάσταση αγωγής και είναι ικανό να χειρίζεται μεγάλα ποσά εναλλασσόμενης ισχύος χωρίς να καταναλώνει σχεδόν καμία ισχύ. en:thyristor
Κρύσταλλος		Ο κρύσταλλος παρουσιάζει το πιεζοηλεκτρικό φαινόμενο, δηλαδή την μετατροπή μηχανικής ενέργειας σε ηλεκτρική ή το αντίθετο. Έτσι όταν πιεστεί, δίνει ηλεκτρική τάση ή το αντίστροφο όταν εφαρμοστεί ηλεκτρική τάση δονείται. en:crystal

Λογικές πύλες

Τύπος	Συνήθη σύμβολο	IEC σύμβολο	Λειτουργία
NOT			Η πύλη NOT έχει μόνο μία είσοδο. Ο κύκλος 'o' στην έξοδο σημαίνει 'not'. Η έξοδός της είναι η αντίθετη της εισόδου, έτσι αν η έξοδος είναι λογικό 1 τότε η είσοδος είναι λογικό 0. Η πύλη ΝΟΤ λέγεται και αντιστροφέας.
AND			Η πύλη AND μπορεί να έχει δύο ή περισσότερες εισόδους. Η έξοδός της γίνεται λογικό 1 όταν όλες οι είσοδοι είναι λογικό 1.
NAND			Η πύλη NAND μπορεί να έχει δύο ή περισσότερες εισόδους. Ο κύκλος 'o' στην έξοδο σημαίνει ότι είναι συνδιασμός ΝΟΤ και AND πύλης. Η έξοδός της είναι λογικό 1, εκτός αν όλες οι είσοδοι είναι λογικό 1.
OR			Η πύλη OR μπορεί να έχει δύο ή περισσότερες εισόδους. Η έξοδός της είναι λογικό 1 όταν μία τουλάχιστον είσοδος είναι λογικό 1.
NOR			Η πύλη NOR μπορεί να έχει δύο ή περισσότερες εισόδους. Ο κύκλος 'o'στην έξοδο σημαίνει ότι είναι συνδιασμός ΝΟΤ και OR πύλης. Η έξοδός της είναι λογικό 1 όταν όλες οι είσοδοι είναι λογικό 0.
EX-OR			Η πύλη EX-OR μπορεί να έχει μόνο δύο εισόδους. Η έξοδός της είναι λογικό 1 όταν έχει δύο διαφορετικές εισόδους (μία λογικό 1 και μία λογικό ο).
EX-NOR			Η πύλη EX-NOR μπορεί να έχει μόνο δύο εισόδους. Ο κύκλος 'o' στην έξοδο σημαίνει ότι είναι συνδιασμός ΝΟΤ και EX-OR πύλης. Η έξοδός της είναι λογικό 1 όταν οι είσοδοί της είναι ίδιες (και οι δύο λογικό 1 ή λογικό 0).

Σύμβολα ηλεκτρονικών εξαρτημάτων

Διαφήμιση